รางวัลโนเบลสาขาการแพทย์ประจำปี พ.ศ.2548

รางวัลโนเบลสาขาการแพทย์ประจำปี พ.ศ.2548

รางวัลโนเบลสาขาการแพทย์ประจำปี พ.ศ.2548 เป็นของศาสตราจารย์ แบร์รี เจ มาร์แชลล์ และ

ศาสตราจารย์ เจ โรบิน วาร์เรน จากผลงานการศึกษาวิจัยจนค้นพบเชื้อแบคทีเรียชื่อ "เฮลิโคแบคเตอร์

ไพลอไร" (Helicobacter pylori) ซึ่งเป็นสาเหตุของโรคแผลในกระเพาะและกระเพาะอาหารอักเสบ

เมื่อวันที่ 3 ตุลาคม พ.ศ.2548 สภาโนเบล ณ สถาบันวิจัยการแพทย์คาโรลินสกาแห่งสต็อกโฮม

ประเทศสวีเดนได้ประกาศรางวัลโนเบลสาขาสรีรวิทยาและการแพทย์ประจำปี 2548 โดยมอบรางวัลดัง

กล่าวให้แก่ศาสตราจารย์ แบร์รี เจ มาร์แชลล์ (Barry J. Marshall) จากมหาวิทยาลัยเวสเทิร์นออสเตร

เลีย และศาสตราจารย์ เจ โรบิน วาร์เรน (J. Robin Warren) พยาธิแพทย์จากประเทศออสเตรเลีย

ศาสตราจารย์ เจ โรบิน วาร์เรน วัย 68 ปี เกิดในเมืองแอดิเลด ขณะนี้อาศัยอยู่ที่เมืองเพิร์ทซึ่งเขา

ทำงานเป็นผู้เชี่ยวชาญวิชาพยาธิวิทยาที่โรงพยาบาลรอยัลเพิร์ท จนถึงปี 2542 เป็นผู้ค้นพบแบคทีเรีย

ชนิดหนึ่ง ซึ่งมีลักษณะโค้ง ตัวเล็ก อาศัยอยู่ที่ส่วนปลายของกระเพาะอาหาร โดยพบแบคทีเรียชนิดนี้

มากถึงครึ่งหนึ่งของชิ้นเนื้อกระเพาะอาหารที่มาตรวจทางพยาธิวิทยา และสังเกตพบว่าเยื่อบุกระเพาะ

อาหารบริเวณรอบๆเชื้อแบคทีเรีย ปรากฎร่องรอยของการอักเสบเกิดขึ้นอย่างกว้างขวาง

ศาสตาจารย์ แบร์รี เจ มาร์แชลล์ วัย 54 ปี อาศัยอยู่ในเมืองคัลกูร์ลี รัฐเวสเทิร์นออสเตรเลีย โดยทำวิจัย

อยู่ที่ศูนย์วิจัยการแพทย์ควีนส์อลิซาเบธที่ 2 ในเมืองเนดแลนด์ส เมื่อครั้งที่ท่านยังเป็นเฟลโลว์ทาง

อายุรศาสตร์ มีความสนใจในงานของศาสตราจารย์ เจ โรบิน วาร์เรน เป็นอย่างมาก และเริ่มต้นทำการ

ศึกษาวิจัยผลชิ้นเนื้อจากผู้ป่วยรวม 100 ราย จนในที่สุดสามารถเพาะเชื้อแบคทีเรียดังกล่าวได้เป็นครั้ง

แรกและตั้งชื่อว่า "เฮลิโคแบคเตอร์ ไพลอไร" จากการศึกษาต่อมาพบเชื้อนี้ในผู้ป่วยโรคกระเพาะ

อาหารอักเสบและโรคแผลในกระเพาะอาหารเกือบทุกราย จึงได้นำเสนอรายงานทางการแพทย์ว่าเชื้อ

"เฮลิโคแบคเตอร์ ไพลอไร" น่าจะเกี่ยวข้องกับการเกิดโรคแผลในกระเพาะและกระเพาะอาหารอักเสบ

ศาสตราจารย์มาร์เชลล์ เคยได้รับรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดลในพระบรมราชูปถัมภ์สาขาสาธารณสุขซึ่ง

เป็นรางวัลอันทรงเกียรติอีกรางวัลของไทยเมื่อปี 2545 อีกด้วย

เชื้อแบคทีเรีย "เฮลิโคแบคเตอร์ ไพลอไร" เข้าสู่กระเพาะได้โดยการกลืนเข้าไปหรือขย้อนเชื้อจาก

ลำไส้มาอยู่ในกระเพาะอาหาร โดยปกติในกระเพาะอาหาร จะไม่มีเชื้อแบคทีเรีย หลังจากเชื้อเข้าสู่

กระเพาะอาหารจะใช้หนวดของมันว่ายเข้าไปฝังตัวในเยื่อเมือกบุผนังกระเพาะ และปล่อยน้ำย่อย เอ็น

ซัยม์ และสารพิษมาทำลายและกระตุ้นให้เกิดการอักเสบของเยื่อบุผนังกระเพาะอาหาร ด้วยกลไกนี้

ร่วมกับกรดที่หลั่งออกมาจากเซลล์เยื่อมูกกระเพาะ จะช่วยกันทำลายผนังกระเพาะให้มีการอักเสบและ

เกิดเป็นแผลได้ในที่สุด

การรักษาแผลในกระเพาะโดยการใช้ยาลดการหลั่งกรดสามารถทำให้แผลหายได้แต่ไม่สามารถฆ่า

เชื้อแบคทีเรียนี้ได้ เชื้อแบคทีเรียจะฝังตัวอยู่และรอเวลาที่จะกำเริบขึ้นมาใหม่ เป็นผลทำให้โรค

กระเพาะกำเริบอีก

การรักษาในปัจจุบันจึงมุ่งที่จะฆ่าเชื้อแบคทีเรียนี้ด้วย ปัจจุบันมีการค้นพบแนวทางการรักษาใหม่ โดย

ใช้ยา 3 ชนิด คือ ยาลดการหลั่งกรด 1 ชนิดร่วมกับยาปฏิชีวนะ 2 ชนิด ซึ่งเหตุที่ต้องให้ยาปฏิชีวนะถึง 2

ชนิดก็เพราะเชื้อตัวนี้ดื้อยาง่าย การให้ยาตัวเดียวไม่ได้ผล และเหตุที่ต้องให้ยาลดการหลั่งกรดเพิ่ม

เพราะยาปฏิชีวนะจะถูกทำลายโดยกรด ทำให้ประสิทธิภาพด้อยลง ซึ่งยาลดการหลั่งกรดจะทำให้กรด

น้อยลง ส่งผลให้ยาปฏิชีวนะทำงานดีขึ้นและกำจัดเชื้อได้ดีขึ้น อีกประการหนึ่งคือยาลดการหลั่งกรดจะ

ช่วยลดการปวดท้องได้ดี ในช่วงที่เชื้อยังไม่ถูกฆ่าตาย เพราะกว่าเชื้อจะถูกฆ่าต้องใช้เวลาเกิน 7 วันขึ้น

ไป หลังจากนั้นคนไข้จะหายเป็นปกติ และเมื่อติดตามไปหนึ่งปี พบว่าโอกาสที่เชื้อจะกลับมาเป็นซ้ำ

น้อยมากไม่ถึงร้อยละ 5-10

ผู้ป่วยโรคกระเพาะอาหารในประเทศไทยมีมากถึงร้อยละ 20-25 ของประชากร และแนวโน้มจะเพิ่มขึ้น

เรื่อยๆ ส่วนใหญ่จะอยู่ในวัยทำงาน คิดเป็นคนไข้ที่มีแผลในกระเพาะประมาณร้อยละ 10-20 โดยแผล

ในกระเพาะอาหารเป็นโรคที่มีภาวะแทรกซ้อนอาจเป็นอันตรายถึงชีวิตได้ เช่น มีเลือดออก แผลทะลุ

หากรักษาไม่ทันโอกาสตายสูง เชื้อแบคทีเรียนี้มีส่วนทำให้เกิดแผลในกระเพาะประมาณร้อยละ 50-70

ที่เหลือแผลในกระเพาะอาจเกิดร่วมกับการกินยาแก้ปวดหรือยาชุด

การวินิจฉัยเชื้อแบคทีเรียในกระเพาะทำได้สองอย่างวิธีแรกอาศัยการส่องกล้อง แล้วตัดผนังบุกระเพาะ

ชิ้นเล็กๆ ไปตรวจหาเชื้อซึ่งเป็นการตรวจแอนติบอดี้ต่อเชื้อ ส่วนอีกวิธีหนึ่งเป็นการตรวจที่เรียกว่า

breath test เป็นการตรวจสารที่เชื้อแบคทีเรียสร้างขึ้นในกระเพาะและตรวจพบได้ในลมหายใจของผู้

ป่วย